قالبهای صنعتی که از آنها برای تولید استفاده میشود بنا به روش تولید قطعه انواع گوناگونی دارند که با توجه به قطعه نهایی و ویژگیهایی که از آن قطعه مورد انتظار است نوع قالب نیز تفاوت میکند، بهطور کلی قالبها را میتوان به چهار دسته تقسیم کرد:
- قالبهای ریختهگری
- قالبهای تزریق پلاستیک
- قالبهای آهنگری
- قالبهای پرس شامل:
- قالبهای برش
- قالبهای کشش
- قالبهای فرم
- قالبهای خم
قالبهای صنعتی که در شرکت ابداع البرز ساخته می شوند اغلب از نوع قالبهای زیر میباشند:
- تزریق پلاستیک
- برش
- دایکاست
- خم
قالب دایکاست
در قالب دایکاست از فولاد گرم کار استفاده میشود ، فرآیند ریخته گری در قالب دایکاست شامل به کارگیری یک کوره، استفاده از فلزات و آلیاژها به عنوان مواد اولیه فرآیندقالبگیری و در نهایت، خروج قطعات ساخته شده از قالب است. ماشین آلاتی که قالب دایکاست بر روی آنها تعبیه میشود عبارتند از یک محفظه فلزی که عموماً از آلیاژهای مقاوم در برابر حرارت بالا ساخته شده اند (از این محفظه برای آلیاژها با دمای ذوب پایین نظیر روی، استفاده میشود) و یک محفظه سرد که اغلب آلیاژهای با نقطه ذوب بالا برای آلیاژهایی نظیر آلومینیوم برای آن استفاده میگردد، تشکیل شده است.
قالب تزریق پلاستیک
امروزه در قالب پلاستیک معمولا از فولاد MO40 استفاده میشود. اصولاً در هر قالب تزريقي دو بخش اصلي وجود دارد:
۱- بخش ثابت قالب (نيمه ثابت) كه در اين نيمه مواد گرم تزريقي پلاستيك تزريق میشوند.
۲- بخش متحرك (نيمه محرك) كه در قسمت متحرك ماشين تزريق بسته میشوند و سيستم و مكانيزم بيرون اندازي قطعات اكثرادر آن قرار دارد.
تعيين تعداد حفره ها و محفظه هاي قالب از نكات مهم طراحي قالبهای تزريقي میباشد.
قالبهای پلاستيك در اين زمينه بر دو نوع هستند:
۱- قالبهای تك حفره اي(تک کویته):
در مواردي از قالبهای تك حفره اي استفاده میشوند كه مقدار توليد قطعه پلاستيكي محدود میباشند. بنابراين طراحي و ساخت قالبهای تك حفره اي از نظر زمان ساخت و مسائل اقتصادي – ارزان تر تمام خواهد شد و همچنین در مواردی که ابعاد و وزن قطعه پلاستیکی بزرگ باشد.
۲- قالبهای چند حفره ای(چند کویته):
اگر تعداد فرآورده های توليدی زياد باشد، بالاخص در مواردی كه قطعه هم كوچك باشد از روش طراحي و ساخت قالبهای چند حفره اي استفاده میشود.
قالب برش
براي شکل دادن قطعات فلزي از عمليات برش، فرم و کشش استفاده میشود. که معمولا اين عمليات را پرسکاري يا سنبه کاري مینامند. چون قالبهای برشکاري حساس تر از فرم و کشش بوده و مبناي عمليات بعدي خواهد بود آلیاژ به کار رفته در ساخت قالبهای برش، فولاد SPK میباشد. دليل استفاده از فولادهاي سردكار براي قالبهای برش داشتن مقاومت به سایش با حداقل تابيدگی میباشد و اين خصوصيت باعث مقاومت در برابر ضربه و سختي بسيار بالا میشود .
قالب خم
در فرآیند خمکاری بخشی از لبه ی مسطح قطعه کار، حول یک خط مستقیم دوران کرده و زاویه دار میشود.در هنگام خم بخشی از ورق (قطعه کار) تحت تاثیر کشش و بخشی از آن تحت تاثیر فشار است، با این حال در میان ورق خطی فرضی وجود دارد که در امتداد آن هیچ اثری از فشردگی یا کشیدگی مشاهده نمیشود و به آن تار خنثی یا Neutral Axis میگویند.
در فاصله ی تارخنثی تا بخش داخلی قطعه کار (با حرکت یه سمت مرکز خم) تنش فشاری و از تار خنثی تا ناحیه ی خارجی آن (با دور شدن از مرکز خم) تنش کششی ایجاد میشود. در فرآیند ساخت قالب خم معمولا از فولاد DF2 استفاده میشود ما برای خم زدن ورق های فلزی در صنعت از قالبهای فلزی استفاده می کنیم .قالبهای خمکاری سهم بزرگی در صنعت دارند که به کمک آنها میتوان خم های از ۱ تا ۱۸۰ درجه را در قطعات ایجاد کرد.
برای ساخت یک قالب در شرکت ابداع البرز باید ابتدا قطعه توسط متخصصان شرکت بررسی و سپس با نرم افزار های SOLID WORKS , CATIA ,AUTOCAD طراحی و بعد بوسیله ماشین آلات صنعتی، ماشینکاری ساخته شود.